ਰੇਲਵੇ ਯੂਨੀਅਨ ਬਜਟ 2024: ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ 23 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬਜਟ 3.0 ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਬਜਟ ਤੋਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਟੈਕਸਦਾਤਾਵਾਂ ਸਗੋਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵੱਡੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਹਨ।
ਬਜ਼ੁਰਗ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦਾਂ
ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ‘ਤੇ ਜੋ ਛੋਟ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਲਦੀ ਸੀ, ਉਹ ਬਹਾਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਬਜਟ ਨੇੜੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਹੀ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ‘ਤੇ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਛੋਟ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਕੋਵਿਡ-19 ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਲੌਕਡਾਊਨ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 20 ਮਾਰਚ 2020 ਨੂੰ ਰੇਲਵੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਰਿਆਇਤ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈ ਸੀ। ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ‘ਤੇ ਛੋਟ ਮਿਲਦੀ ਸੀ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨਾਗਰਿਕ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ‘ਤੇ ਛੋਟ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਸਨ। ਇਹ ਲਾਭ ਮਾਰਚ 2020 ਤੋਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਸੀ ਯੋਜਨਾ
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਿਲਾ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ‘ਤੇ 50 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਛੋਟ ਮਿਲਦੀ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨਾਂ ਨੂੰ 40 ਫੀਸਦੀ ਛੋਟ ਮਿਲਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਛੋਟ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀਆਂ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਅਤੇ ਮੇਲ ਟਰੇਨਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਸੀ।
ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਰੇਲ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਪੂਰਾ ਕਿਰਾਇਆ ਅਦਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 60 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ 58 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਜੋਂ ਯੋਗ ਹਨ।
ਰੇਲਵੇ ਕਿੰਨਾ ਹੋਇਆ ਫਾਇਦਾ
ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ‘ਤੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਛੋਟ ਬੰਦ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਆਰਟੀਆਈ ਮੁਤਾਬਕ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2022 ਤੋਂ 31 ਮਾਰਚ 2023 ਦਰਮਿਆਨ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਕਰੀਬ 8 ਕਰੋੜ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਆਇਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਤੋਂ ਕੁੱਲ 5,800 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਾਧੂ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਬਸਿਡੀ ਖਤਮ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਹੋਈ 2,242 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਾਧੂ ਆਮਦਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਕੀ ਨਵੀਂ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਚਾਲੂ ?
ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਚਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾਉਣਾ, ਮੌਜੂਦਾ ਟਰੇਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਨਵੀਂ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ (ਵੰਦੇ ਮੈਟਰੋ, ਚੇਅਰ ਕਾਰ, ਸਲੀਪਰ) ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਖਾਸ ਰੂਟਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਜਾਂ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਨਮੋ ਭਾਰਤ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਘੋਸ਼ਣਾਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
