ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੀੜ ਗੰਗਾ, ਯਮੁਨਾ ਅਤੇ ਸਰਸਵਤੀ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ‘ਤੇ ਰਸਮੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੀ ਸੀ। ਆਯੋਜਕ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਮਨੁੱਖੀ ਇਕੱਠ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਲਗਭਗ 400 ਮਿਲੀਅਨ ਹਾਜ਼ਰੀਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 2025 ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਹਿੰਦੂ ਤੀਰਥਯਾਤਰੀ ਗੰਗਾ, ਯਮੁਨਾ ਅਤੇ ਸਰਸਵਤੀ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ‘ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਤਨਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਧਾਰਮਿਕ ਮੇਲਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮਨੁੱਖੀ ਭੀੜ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਓਰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਯੋਜਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲਗਭਗ 400 ਮਿਲੀਅਨ (40 ਕਰੋੜ) ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਅਸਤਨਾਨ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ (ਸ਼ਾਹੀ ਸਨਾਨ)
ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਾਰੀਖਾਂ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਸਨਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ:
- ਪੌਸ਼ ਪੂਰਨਿਮਾ – 13 ਜਨਵਰੀ 2025 (ਉਦਘਾਟਨ ਦਿਵਸ)
- ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ – 14 ਜਨਵਰੀ 2025
- ਮੌਨੀ ਅਮਾਵੱਸਿਆ – 29 ਜਨਵਰੀ 2025 (ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ੁਭ ਦਿਨ)
- ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ – 3 ਫਰਵਰੀ 2025
- ਮਾਘੀ ਪੂਰਨਿਮਾ – 12 ਫਰਵਰੀ 2025
- ਮਹਾ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ – 26 ਫਰਵਰੀ 2025 (ਅਖੀਰੀ ਦਿਨ)
ਵੱਡਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧ
ਮੀਲੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ:
- 1.5 ਲੱਖ ਟੈਂਟ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ।
- ਸਫਾਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ।
- 40 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮੀ ਤਾਇਨਾਤ।
- ਡਰੋਨ, ਸੀਸੀਟੀਵੀ ਅਤੇ ਏਆਈ ਆਧਾਰਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਨਾਲ ਭੀੜ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ।
- ਚਿਕਿਤਸਕ ਕੈਂਪ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਟੀਮਾਂ ਤਾਇਨਾਤ।
ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਸਮਾਰੋਹ
ਅਸਤਨਾਨ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਮੇਲਾ ਰੂਹਾਨੀ ਚਰਚਾ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਭਿੰਨ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਦੇ ਸਾਧੂ-ਸੰਤ, ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਨੇਤਾ ਆਪਣੀ ਵਾਣੀ ਰਾਹੀਂ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਸਿਰਫ ਧਾਰਮਿਕ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ:
- ਪਰੀਟਨ ਅਤੇ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ।
- ਸਥਾਨਕ ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਲਈ ਆਮਦਨ।
- ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ।
ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਪਛਾਣ
2017 ਵਿੱਚ ਯੂਨੇਸਕੋ ਨੇ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਅਮੂਲ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੰਨਤਾ ਦਿੱਤੀ।
ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਜੋੜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ ਚਾਰ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਡਿਗੀਆਂ: ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ, ਹਰਦੁਆਰ, ਉਜੈਨ ਅਤੇ ਨਾਸਿਕ।
ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇ ਦਾ ਮੇਲਾ
ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਵਿਭਿੰਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰਾਹੀਂ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਲਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਦਾ ਜੀਤਾ-ਜਾਗਦਾ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ।
ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 2025 ਸੱਚਮੁੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਮਹਾ-ਉਤਸਵ ਹੈ।
